Με ορμητήριο το Νυδρί και συχνά δρομολόγια πλοίων αξίζει να επισκεφθείτε ένα από τα μεγαλύτερα νησιά της Λευκάδας το Μεγανήσι ενώ για Κάλαμο και Καστό η πρόσβαση γίνεται με βάρκα από το χωριό Μύτικας της Αιτωλοκαρνανίας. Και τα τρία νησιά έχουν ωραίες παραλίες, λιμανάκια για να δέσετε το σκάφος και οικισμούς με αισθητική της δεκαετίας του ’60. Είναι ψαρότοποι και οι ταβέρνες τους σερβίρουν φρέσκο ψάρι και τοπικές νοστιμιές.
Όταν το βλέπεις από ψηλά εντυπωσιάζεσαι με τα σχήματα των δαντελωτών ακτών του που σχηματίζουν βαθιούς ορμίσκους, ιδίως στη βόρεια πλευρά του. Στα 20 τετραγωνικά του χιλιόμετρα ζουν μόνιμα περισσότεροι από 1000 άνθρωποι που μοιράζονται στους τρεις πέτρινους παραδοσιακούς οικισμούς του: το Κατωμέρι, το Σπαρτοχώρι και το Βαθύ.
Την ωραιότερη θέα έχει το Σπαρτοχώρι, χτισμένο σε βραχώδες έδαφος αλλά μέσα στο πράσινο, πάνω από το λιμάνι Σπήλια. Η διαδρομή από εκεί μέχρι το λιμάνι είναι πολύ ωραία, στα μισά της οποίας μάλιστα ακολουθώντας ένα μονοπάτι μπορείτε να δείτε τη Σπηλιά του Κύκλωπα που ακόμα δεν έχει εξερευνηθεί.
Σε απόσταση τριών χιλιομέτρων είναι χτισμένο το Κατωμέρι, αγροτικό χωριουδάκι με ελιές. Το επίνειό του είναι το Βαθύ, ένα όμορφο παραθαλάσσιο χωριό. Οι όρμοι όπου δένουν τα σκάφη στο Μεγανήσι είναι πολλοί ενώ στο νοτιοδυτικό μέρος του νησιού υπάρχουν σπήλαια, με πιο διάσημο αυτό του Παπανικολή που σύμφωνα με την παράδοση, ήταν μια από τις κρυψώνες του υποβρυχίου του Παπανικολή. Άλλα γνωστά σπήλαια είναι του Γιοβάνη και του Δαίμονα, που έχουν είσοδο μόνο από τη θάλασσα.
Μην παραλείψετε να δείτε και τους ανεμόμυλους που είναι διάσπαρτοι στις πλαγιές και οι οποίοι δούλευαν εντατικά τον 19ο και τον 20ο αιώνα. Επίσης, εξαιρετικά είναι και τα πέτρινα πηγάδια με τα κυκλικά πεζούλια, φτιαγμένα από δεξιοτέχνες μαστόρους. Από τις εκκλησίες και τα μοναστήρια του νησιού ξεχωρίζουν των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Κατωμέρι, του Αγίου Νικολάου και το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου σε μια βοτσαλωτή παραλία στα δυτικά. Το Μεγανήσι σήμερα έχει αρκετές ταβέρνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια, καθώς και μονοπάτια ή μικρούς δρόμους που προσφέρονται για περπάτημα. Απέχει 4 ναυτικά μίλια από το Νυδρί.
Έχει έκταση 20 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ιδιαίτερη μορφολογία, καθώς συνδυάζει το πράσινο με τους ορεινούς όγκους. Είναι γεμάτος από κάθε είδους φυτά: κουμαριές, δάφνες, ελιές, πρίνους και θαλασσινά πεύκα που φυτρώνουν ανάμεσα στα βράχια και φθάνουν μέχρι τη θάλασσα. Έχει λιγοστούς κατοίκους.
Στο νησάκι υπάρχουν τέσσερις οικισμοί, ο Κάλαμος, η Επισκοπή, το Κάστρο και το Κεφάλι. Τα πέτρινα σπίτια του με τα κεραμίδια ακουμπάνε σχεδόν το ένα στο άλλο αφήνοντας ανάμεσά τους χώρο για ωραία πέτρινα καλντερίμια. Ο δρόμος που ξεκινάει από τον Κάλαμο και ανηφορίζει περνώντας μέσα από θαυμάσιο πευκοδάσος οδηγεί στην Επισκοπή, τον δεύτερο μικρό οικισμό του νησιού. Έχει λίγα σπίτια που κατοικούνται το καλοκαίρι και μικρό λιμάνι για βάρκες και καΐκια. Από εδώ ο Μύτικας στην Αιτωλοακαρνανία απέχει μόλις δέκα λεπτά με βάρκα.
Στη διαδρομή Καλάμου - Επισκοπής, που ενδείκνυται και για πεζοπορία, μπορείτε να κάνετε μια στάση στη μικρή παραλία του Αγίου Κωνσταντίνου, όπου υπάρχει και το εκκλησάκι του Αγίου Δονάτου. Κοντά στην Επισκοπή βρίσκεται ο οικισμός του Κάστρου με το καστρομονάστηρό του, που πιθανολογείται ότι ανήκει στη Βυζαντινή Εποχή.
Στο νησάκι αξίζει να δείτε επίσης το Χάλασμα, ένα κοίλωμα βράχων στα νότια όπου είχε καταφύγει το υποβρύχιο «Παπανικολής» στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τη νησίδα Φερμέκουλα στα νοτιοδυτικά, την οποία επισκέπτονται οι φώκιες monachus monachus, την παλιά εκκλησία του Αγίου Ιωάννη και το ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου, κοντά στον φάρο.
Οι παραλίες του Καλάμου, οι οποίες έχουν πρόσβαση κυρίως από τη θάλασσα, είναι η Μυρτιά, το Ασπρογιάλι, η Αγριαπιδιά, οι Πεύκοι, το Κεφάλι με τον παλιό οικισμό του, ο Κέδρος, το Αλεξάκη, οι Κήποι και ο Τράχηλος. Κάνοντας τον γύρο του νησιού, μην παραλείψετε να εξερευνήσετε τα γραφικά σπήλαια.
Χαμηλοί λόφοι, δαντελωτές ακτές και ελιές παντού. Ο Καστός είναι ιδανικό, ασφαλές αγκυροβόλιο και καταπληκτικός ψαρότοπος. Ο μοναδικός οικισμός του με τα πέτρινα σπίτια και τις ταβέρνες είναι χτισμένος γύρω από το λιμάνι και αποτελείται από περίπου 50 μόνιμους κατοίκους που φυσικά το καλοκαίρι πολλαπλασιάζονται. Οι παραλίες του είναι τα Αμπελάκια, το Φύκι, το Βάλι, η Κοιλάδα, ο Άγιος Αιμιλιανός, η Λίμνη, το Καμίνι και το Βρισίδι στα ανατολικά, που είναι προσβάσιμες και από την ξηρά. Η δυτική πλευρά του είναι απόκρημνη και δεν έχει παραλίες. Εκεί βρίσκεται ο όρμος Σαρακήνικο, με μικρό μόλο όπου μπορείτε να δέσετε το σκάφος όταν φυσάει δυνατός νοτιάς.
Στον Καστό αξίζει να δείτε τον ναό του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που χτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα και περιέχει ελαιογραφίες του Σπυρίδωνα Γαζή, το ξωκλήσι του Αγίου Αιμιλιανού , τον ελαιώνα με τις αιωνόβιες ελιές στη θέση Καλικερίμη και τη νησίδα Πρασονήσι κοντά στο λιμάνι.
Οι ανεμόμυλοι που θα δείτε σε διάφορα σημεία είναι ιδιωτικοί - ένας μάλιστα από αυτούς θεωρείται ο πιο καλοδιατηρημένος στο Ιόνιο, καθώς ο μηχανισμός του είναι ανέπαφος και λειτουργούσε μέχρι το 1949. Στην τοποθεσία Βίγλα έχουν βρεθεί διάφορα λείψανα που δείχνουν ότι από την αρχαιότητα υπήρχε επικοινωνία με το Μεγανήσι και τον Κάλαμο. Ο Καστός συνδέεται με την απέναντι ακτή του Μύτικα με καΐκι.
